Een grote open vloer en een huis van glas. Erin en rondom een groep mensen. Lijven die zoeken naar hun plek in het geheel, een juiste positie tussen zichzelf en de ander, nabij genoeg om onderdeel van iets te zijn, gedistantieerd genoeg om zich daar van af te kunnen zonderen.

​

Een zoeken dat we in vele ruimtes om ons heen zien gebeuren. De manier waarop je een plekje neemt in de trein in een zitje van vier, schuin tegenover de ander zodat jullie benen niet bij elkaar in de buurt hoeven te komen. Jullie ogen kruisen misschien voor een seconde. Je buurman heeft een persoonlijk gesprek met zijn vriendin aan de andere kant van de wereld over de scheiding van zijn ouders terwijl jij je snotje naar het gangpad katapulteert. We nemen de ruimte voor onszelf en laten elkaar die ruimte nemen.

​

Maar wanneer verandert dit van respectvol naar een egocentrische afstandelijkheid? De Franse antropoloog Marc Augé zag in ‘Non-places, introduction to an anthropology of supermodernity’ (1992) een groei van het tegenovergestelde van de plaats zoals wij die al eeuwen kennen. Een plaats die geen sociale of historische context kent of biedt en sociale interactie overbodig maakt. Treinstations, vliegvelden, snelwegen, wegrestaurants, wachtkamers; het zijn transitieruimtes, ze zijn er enkel om je doorheen te bewegen, niet om er te blijven, niet om er te zijn. Deze non-plaatsen zijn zo gefaciliteerd en ontworpen dat alles vanzelf wijst; dat wij er ‘vrij’ in kunnen bewegen. Let wel met een valse zelfstandigheid, want de keuzes die wij maken zijn zorgvuldig gecodeerd. Deze plekken bieden ons wel de ruimte en vrijheid om op onszelf te zijn, ons ‘zelf’ te zijn te midden van anderen.

Maar wat is dit ‘zelf’? Waar vroeger een duidelijke scheiding bestond tussen binnen en buiten, privé en openbaar, het zelf en de rol, lijken deze vandaag de dag steeds meer in elkaar over te lopen. De zuilen, standen en rangen die zoveel voor ons ‘zelf’ bepaalden zijn omvergeworpen en hebben ons achtergelaten in een groot open veld van mogelijkheden. Mogelijkheden om ons ‘zelf’ vorm te geven precies zoals wij voelen te zijn. Gretig proberen we onszelf te vullen met de juiste ervaringen, hobby’s, vriendenkringen, politieke standpunten en gecustomizede schoenen. Maar we lijken eindeloos vulbaar, want we willen zo graag groeien. En dus blijven we schuiven, aanpassen, aanvullen en schrappen. Nemen we dingen van anderen over en distantiëren onszelf ervan. Ook de scheiding tussen het zelf en de ander wordt steeds vager. We kijken en worden bekeken, we etaleren om te zien wie we zijn. We kijken in de spiegel en vragen onszelf af: is dit het dan? We leven in een tijd waarin we constant geconfronteerd worden met deze essentiële menselijke strijd: tussen het ik en de ander, tussen authenticiteit en de rol, tussen kijken en gezien worden.

Nomaden is deel één van een serie over de etalerende mens. Hierop volgde reeds de performance-installatie Goden waarin de focus van de openbare ruimte in Nomaden naar de private ruimte verschoof: het huis. Een plek die balanceert tussen privaat domein en etalage voor het ‘zelf’. Bindend in deze reeks is de glazen kubus, waarin beide performances zich afspelen op het snijvlak van beeldende kunst en theater. In deze setting zet Scheuermann de relatie tussen binnen en buiten, kijker en toeschouwer op scherp.